De Grutto is een echte Hollandse weidevogel.
De hele winter zijn de grutto's in West Afrika of Zuidwest-Europa.
Afhankelijk van de temperatuur zijn ze vanaf februari begin maart weer te zien in Nederland.
Met een tussenstop in Spanje of Portugal, vliegen de Grutto,s ongeveer 5000 kilometer van Afrika naar Nederland.
De belangrijkste broedgebieden van de grutto in ons land zijn de veenweiden van Friesland, Noord- en Zuid-Holland. Het meest ideaal zijn vochtige, kruidenrijke graslanden met een goed bodemleven en volop aanwezige insecten..
Wanneer de Grutto’s in het vroege voorjaar Nederland bereiken, vliegen ze vaak naar hun vertrouwde verzamelplaats.
Dat zijn vaak ondiepe wateren of natte graslanden
( ook bij de uiterwaarden van de rivieren zijn er verzamelplaatsen )
De Grutto's verblijven de eerste tijd op deze verzamelplaatsen, de zogenaamde gruttoverzamelplaatsen.
Gruttoverzamelplaatsen in mijn omgeving zijn
De Voorofsche polder en het Weegje bij Waddinxveen.
Bij deze verzamelplaatsen komen al jaren grote aantallen Grutto's.
De Voorofsche polder tussen Boskoop en Waddinxveen.
Hier ligt een (31 ha.) onverstoord veenweiderestant.
Beschermde graslanden beheert door Het Zuid-Hollands Landschap.
Hier komen de Grutto's niet alleen verzamelen, maar de polder is ook een belangrijke broedplaats.
Op de graslanden ligt een klein stuk plasdrasgebied waar de vogels zich verzamelen.
Het weidevogelgebied is kwetsbaar voor verstoringen en de mogelijkheden voor de recreatie zijn daardoor beperkt. Vanaf de kade aan de westzijde is het gebied goed te overzien.
De Grutto,s komen naar de verzamelplaatsen om uit te rusten van de lange tocht en zich vol te eten voor het broedseizoen.
In 2015 is de grutto (Limosa limosa) verkozen tot nationale vogel van Nederland. Ongeveer 90% van de grutto’s in Noord-West Europa broedt in Nederland. Daarmee is Nederland het belangrijkste Europese gruttoland. Het veenweidegebied in Zuid enNoord-Holland is één van de belangrijkste broedplaatsen waar grutto’s elk jaar naar terugkeren om zich voort te planten.
Ook bij het Weegje tussen Gouda en Waddinxveen is een verzamelplaats voor de Grutto,s.
Op deze verzamelplaats een onderwater staand weiland, verzamelen de Grutto,s zich al vele jaren.
Dit is een van de langst in gebruik zijnde verzamelplaats en belangrijkste in Zuid Holland.
Het gebied is in eigendom en beheer van de Groenservice Zuid-Holland.
De verzamelplaats wordt al vele jaren trouw gebruikt, maar alleen voor het verzamelen want vanaf half mei worden de percelen waar de grutto's zitten weer drooggelegd.
Op de top van het gebruik van de verzamelplaats verbleven er wel 3000 tot 4000 grutto’s.
De verzamelplaats wordt prima beheerd, met het goede waterpeil zodat de Grutto’s in het water kunnen staan.
Er zijn grote en kleine verzamelplaatsen waar de Grutto,s komen rusten en foerageren.
de aantallen op de verzamelplaatsen varieren van enkelen tientallen, of 400/500/1000tallen tot soms wel 5000 stuks of meer.
Het Landje van Geijsel bij Ouderkerk aan de Amstel is een nieuwe grote verzamelplaats.
In nieuwe natuurgebieden ontstaan kleinere verzamelplaatsen.
Eendrachtspolder bij Zevenhuizen/Zuidplas
Plasdrasgebiedje bij het Buytenpark - Zoetermeer
Het Doove gat bij Haastrecht.
Het aantal grutto’s in Nederland gaat steeds verder achteruit.’ Naar schatting broeden er nu nog maar zo’n dertigduizend paar grutto’s in Nederland. In de jaren tachtig waren dat nog honderdduizend paar.
Langs de Hollandsche IJssel
Hitland buitendijks - een door eb drooggevallen gebied.
Hier zie je al jaren de Grutto foerageren op deze verzamelplaats.
De Wilck.. en groot natuurgebied en belangrijke broedplaats voor de Grutto.
Een natuurgebied vlak bij Hazerswoude, wat plasdrasgebied en weilanden met diverse plantensoorten en kruidenplanten. een ideale omgeving om de jonge grutto,s groot te brengen.
Er zijn genoeg weilanden in de omgeving om te foerageren.
Alarmerend in de lucht en schijn aanvallen als je vlgs de Grutto te dicht bij komt.
Een goed overzicht over de weidse polder..
Vogelplas Starrevaart.
bij Leidschendam.
Vanuit de kijkhut heb je een mooi uitzicht op het grindeilandje vol met grutto,s en andere vogels.
Bij het eerste ochtendgloren vertrekken de meeste grutto's van de verzamelplaatsen om te gaan foerageren in de weide omgeving met als doel het opvetten zodat ze in een goede conditie aan het broedseizoen kunnen beginnen.
de polder Stein ten zuiden van de Reeuwijkse Plassen
Hier kan je ook de grutto zien.
Tot aan half maart zijn het vooral grote groepen die s' avonds terugkeren naar de verzamelplaatsen, nog wat later in Maart komen de grutto,s steeds meer als paartje terug naar de verzamelplaats.
Eind Maart/April worden de aantallen steeds minder ten teken dat de gruttoparen ook s'nachts in het broedgebied blijven en al aan het nestelen zijn.
Op de grote verzamelplaatsen kun je nu al af en toe de baltsroep van de mannetjes horen.
'o-grut-o-grut-o-grut'
Ruim de helft van de grutto’s vormen jarenlang een vast paartje.
De mannetje en vrouwtjes leven buiten het broedseizoen vaak niet samen, en hopen elkaar weer te ontmoeten op de plek waar ze vorig jaar samen een nest hebben gemaakt.
Bij de balts van de grutto gaat het vooral om imponeren. Het mannetje klimt in de lucht in en laat bij een kantelende vlucht zijn roep overduidelijk horen. Bij het landen laat hij zijn witte ondervleugels zien. Hiermee intimideert hij de andere mannetjes en laat hij de vrouwtjes zien hoe mooi hij is.
De Grutto gaat vanaf half april broeden. Na ongeveer 25 dagen op het nest komen de jongen uit. dan struinen de kleine kuikens door het gras, op zoek naar insecten. Onder het wakende oog van de oudervogels.
Het nest van de grutto ligt op de grond in de lage vegetatie. Een grutto maakt meerdere nesten, die zo veel mogelijk door het gras aan het oog onttrokken worden. Het vrouwtje kiest één nest uit om haar eieren in te leggen. De gemiddeld 3 tot 4 olijfgroen of bruin gevlekte eieren worden ongeveer eind maart, half april gelegd en 24 dagen bebroedt. Gemiddeld legt de grutto één legsel maar wordt deze vroeg in het seizoen verstoord, dan worden er soms nog weleens nieuwe eieren gelegd. Gruttoman en gruttovrouw wisselen elkaar af in broeden en voeren. De jongen komen uit het ei en zijn nestvlieders. Nestvlieders worden geboren met de ogen open, met donsveren en kunnen al direct lopen. Ze pikken naar alles wat hun voor de snavel komt, zoals vliegen en muggen. Na 30 tot 35 dagen zijn de jongen vliegvlug.
Terwijl veel Grutto,s hun jongen nog bewaken, staan de eerste groepen grutto’s al weer op de verzamelplaatsen.
Voor deze vogels is het broedseizoen voorbij. Dat kan komen door predatie van hun jongen door roofdieren of roofvogels, een uitgemaaid nest of een mislukt legsel.
Deze vogels beginnen niet aan een tweede legsel.
Na de broedperiode komen een aantal grutto's weer terug op de verzamelplaatsen, maar dan met hun jongen. Een groot aantal vliegt gelijk van het broedgebied door naar de oververwinteringsgebieden. De laatste Grutto's verlaten Holland meestal in augustus.
Grutto op de uitkijk vlak bij het nest of de kuikens.
Kenmerken van de Grutto.
De bovenzijde is grijsbruin met kleine zwarte vlekken. De buik is lichter van kleur en voorzien van een donkere bandering. De kop, hals en borst zijn in het zomerkleed roestbruin van kleur. Op de vleugel bevindt zich een witte vleugelstreep. De staart heeft een zwarte eindband. De snavel is lang en recht en is geel van kleur met een zwarte punt.
De grutto heeft lange poten en zoekt zijn voedsel voornamelijk in ondiep water en vochtige weiden. Met behulp van de lange snavel worden prooidieren zoals insecten, wormen, slakken en kleine kreeftachtigen gevangen.
In Europa komen twee verschillende Grutto's voor,de IJslandse Grutto
( Limosa limosa islandica )
die vaak als aparte soort wordt aangegeven en de 'gewone' Grutto die o.a. in Nederland broedt.
(Limosa limosa limosa).
IJslandse Grutto - Limosa limosa islandica
De beide Grutto's zijn van elkaar te onderscheiden, doordat de IJslandse
Grutto kortere snavel en poten heeft en het zomerkleed dieper bruinrood van kleur is en verder
naar achteren doorlopend dan bij de ondersoort limosa.
De Grutto staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels.
Rode Lijst bevat soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn.
Van de wereldpopulatie grutto's broedt ongeveer de helft in Nederland en er wordt dan ook een intensief beleid gevoerd met als doel het herstel van de populatie. Met onder meer projecten voor beperkt maaien van weiden wordt getracht om de grutto te beschermen, desondanks gaat het aantal broedparen nog steeds achteruit.
Maaibeleid
Een geslaagde broedseizoen is te danken aan het beheer van het gebied. Zo krijgen de jongen van de grutto, kievit en tureluur ruimte en bescherming, maar ook voldoende voedsel, omdat het maaien uitgesteld wordt.
Het slechte broedresultaat in 2015 is een nieuwe dreun voor de grutto. In 1960 was de grutto nog een algemene vogel met circa 120.000 paren, in 2011 waren er nog maar 40.000 paren over en dit jaar minder dan 30.000. Was 2014 al een extreem slecht jaar met ongeveer 4.600 jonge grutto’s. In 2015 stopt de teller waarschijnlijk rond de 4.000. En dat terwijl er ruim 10.000 jongen nodig zijn voor een stabiele populatie.
De grutto is onze nationale vogel. Het is de enige vogel die in ons land is ontstaan en die bijna uitsluitend in Nederland voorkomt. 85 Procent van de gruttopopulatie broedt in Nederland. Onze grutto leeft bijna niet op andere plekken in de wereld.
2015 wordt het allerslechtste gruttojaar in de geschiedenis. Er zijn hoogstens 4.000 kuikens geproduceerd. Dan heb je opeens een nationale vogel die richting uitsterven gaat.
Ook in 2016 groeiden er onvoldoende jongen op om het aantal grutto’s in ons land op peil te houden. De grutto gaat, net als andere weidevogels, hard in aantal achteruit.
Eind mei sloeg het zonnige en droge voorjaarsweer om en trokken zware onweersbuien over ons land met plaatselijk zware hagel. Dit noodweer was waarschijnlijk veel opgroeiende kuikens te veel. Vooral in Noord-Nederland trof het de kuikens extra hard omdat grutto’s daar later broeden en de kuikens daardoor jonger en dus extra kwetsbaar zijn. Ook was er plaatselijk sprake van zware predatie zoals in ZuidWest-Friesland, waardoor veel minder gruttokuikens dan normaal vliegvlug zijn geworden. Op de gemaaide, kale graslanden zijn kuikens een makkelijke prooi.
De meeste informatie heb ik van internet gehaald..
